Όζοι του θυρεοειδούς αδένος
Οι όζοι του θυρεοειδούς, είναι όγκοι ποικίλου μεγέθους , συμπαγείς , κυστικοί η μεικτού τύπου που σχηματίζονται εντός του θυρεοειδούς , ενός μικρού αδένος που έχει σχήμα πεταλούδας και βρίσκεται στη βάση του λαιμού , ακριβώς κάτω από το μήλο του Αδάμ και πάνω από το στέρνο και επηρεάζει τη λειτουργία πολλών και σημαντικών οργάνων του σώματος, συμπεριλαμβανομένων της καρδίας, του εγκεφάλου, του ήπατος, των νεφρών και του δέρματος.
Η συχνότητα εμφάνισης των όζων είναι στις γυναίκες 1 προς 12 έως 15 και στους άνδρες 1 προς 45 έως 50
Η μεγάλη πλειοψηφία των θυρεοειδικών όζων είναι καλοήθεις και συνήθως δεν προκαλούν συμπτώματα .Ο καρκίνος του θυρεοειδούς αν και αντιπροσωπεύει ένα μικρό ποσοστό των θυρεοειδικών όζων , 5-10% αυτών , τα τελευταία χρόνια εμφανίζει μια αυξητική τάση.
Συμπτώματα
Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς δεν προκαλούν σημεία ή συμπτώματα .
Συχνά ο ασθενής δεν γνωρίζει ότι υπάρχει ένας όζος στον θυρεοειδή του μέχρι ότου κατά τη διάρκεια μιας ιατρικής εξέτασης ρουτίνας, ανακαλύπτεται από τον ιατρό του
Περιστασιακά, ωστόσο , μερικοί όζοι του θυρεοειδούς, μπορεί να γίνουν αρκετά μεγάλοι και να γίνουν ορατοί ως μια διόγκωση στην βάση του λαιμού η και να πιέσουν την τραχεία ή τον οισοφάγο προκαλώντας δυσκολία στην αναπνοή ή δυσκολία στην κατάποση
Μερικές φορές, ένας όζος του θυρεοειδούς ανιχνεύεται κατά την διάρκεια μιας απεικονιστικής εξέτασης όπως, υπερηχογράφημα , αξονική ή μαγνητική τομογραφία που γίνεται στον τράχηλο για να αξιολογηθεί μια άλλη κατάσταση. Όζοι που ανιχνεύονται με αυτόν τον τρόπο είναι συνήθως μικρότεροι σε μέγεθος από εκείνους που βρίσκονται κατά τη διάρκεια μιας φυσικής εξέτασης.
Σε ορισμένες περιπτώσεις, οι όζοι του θυρεοειδούς, παράγουν αυξημένες ποσότητες θυροξίνης και τριιωδοθυρονίνης , που είναι οι δυο κυρίες ορμόνες που εκκρίνονται από τον θυρεοειδή αδένα .
Τα αυξημένα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών μπορεί να προκαλέσει προβλήματα όπως:
Αιφνίδια και ανεξήγητη απώλεια βάρους με φυσιολογική ή και αυξημένη λήψη τροφής.
- Νευρικότητα ή ευερεθιστότητα
- Ταχυκαρδία ή αρρυθμία
- Τρόμο χεριών
- Μυϊκή αδυναμία και έντονη κόπωση
- Διαταραχές στην έμμηνο ρύση
- Δυσκολία στον ύπνο
Οι περισσότεροι όζοι του θυρεοειδούς είναι καλοήθεις και δεν προκαλούν συμπτώματα , είναι όμως πολύ δύσκολο να αξιολόγηση κάνεις την πιθανότητα παρουσίας κακοηθείας σ’ αυτούς , από τα συμπτώματα και μόνο. Αν και το ποσοστό της κακοηθείας στους όζους δεν είναι μεγάλο, θα πρέπει να εξαλειφτεί η πιθανότητα ύπαρξης καρκίνου, ειδικά αν υπάρχει ασυνήθιστη διόγκωση στην περιοχή του λαιμού με η χωρίς δυσκολία στην αναπνοή η την κατάποση. Το μέγεθος του όζου αν και δεν είναι ένα προγνωστικό σημείο ύπαρξης κακοηθείας σ’ αυτόν, εν τούτοις, ένας μεγάλος όζος έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να υποκρύπτει κακοήθεια λόγω του ταχύτερου πολλαπλασιασμού των θυρεοειδικών κυττάρων.
Συνθήκες που μπορεί να προκαλέσουν την ανάπτυξη ενός ή περισσότερων όζων στον θυρεοειδή αδένα
Έλλειψη ιωδίου .
Το ιώδιο είναι απαραίτητο στοιχείο για την παράγωγη των θυρεοειδικών ορμονών και βρίσκεται στο θαλασσινό νερό και το έδαφος Η έλλειψη ιωδίου στη διατροφή μας μπορεί μερικές φορές να προκαλέσει την ανάπτυξη όζων στον θυρεοειδή αδένα.. Σήμερα όμως στον αναπτυγμένο κόσμο και με την παγκοσμιοποίηση του εμπορίου των τροφίμων , η ανεπάρκειας ιωδίου σ’ αυτόν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο καθ όσον το ιώδιο προστίθεται συνήθως στην επιτραπέζιο αλάτι και σε αλλά τρόφιμα.
Αντίθετα στον αναπτυσσόμενο κόσμο, οι άνθρωποι που ζουν στην ενδοχώρα ή σε μεγάλα υψόμετρα βιώνουν συχνά έλλειψη ιωδίου και μπορούν να αναπτύξουν βρογχοκήλη και όζους όταν ο θυρεοειδής μεγαλώνει σε μια προσπάθεια να αποκτήσει περισσότερο ιώδιο .
Αύξηση του φυσιολογικού θυρεοειδικού ιστού .
Γιατί συμβαίνει αυτό δεν είναι απολύτως σαφές, αλλά η ανάπτυξη αυτή, η οποία μερικές φορές αναφέρεται ως αδένωμα του θυρεοειδούς είναι κατά κανόνα καλοήθης και δεν θεωρείται σοβαρή , εκτός αν αυτή είναι ενοχλητική γιατί προκαλεί συμπτώματα εκ πιέσεως των γύρω οργάνων
Μερικά όμως αδενώματα του θυρεοειδούς που χαρακτηρίζονται ως αυτόνομα ή υπερλειτουργούντα αδενώματα ,παράγουν ορμόνες εκτός από τους φυσιολογικούς ρυθμιστικούς μηχανισμούς της υπόφυσης και συχνά η αυτόνομη αυτή λειτουργία οδηγεί σε υπερπαραγωγή των θυρεοειδικών ορμονών και εμφάνιση υπερθυρεοειδισμού.
Θυρεοειδικές κύστεις .
Προκύπτουν συνήθως από εκφύλιση ενός θυρεοειδικού αδενώματος .Τα στερεά συστατικά του αδενώματος αναμιγνύονται με υγρό και δημιουργούν στο θυρεοειδή κύστεις . Οι κύστες είναι συνήθως καλοήθεις, δεν μπορεί όμως να αποκλειστεί να υποκρύπτουν και κακοήθεια στα στερεά συστατικά τους.
Θυρεοειδίτιδες
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto ,αποκαλούμενη επίσης και αυτοάνοση ή χρόνια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδας, είναι η πιο συχνή και κοινή ασθένεια του θυρεοειδούς. Είναι περίπου 7 φορές πιό συχνή στις γυναίκες απ’ό,τι στους άνδρες και αφορά περίπου το 10% του πληθυσμού. Εμφανίζεται κατά την διάρκεια των δεκαετιών από 30 έως 50 αλλά μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ομάδα ηλικίας ,συμπεριλαμβανομένων και των παιδιών. Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto χαρακτηρίζεται από παραγωγή άνοσων κυττάρων και αυτοαντισωμάτων από το ανοσοποιητικό σύστημα του σώματος, τα οποίο μπορεί να καταστρέψουν τα κύτταρα του θυρεοειδή και την δυνατότητά τους να παράγουν ορμόνες αλλά και να προκαλέσουν διόγκωση του αδένα και δημιουργία όζων σ’ αυτόν
Θυρεοειδίτιδα DeQuervain‘s γνωστή και ως επώδυνη υποξεία θυρεοειδίτιδα κοκκιωματώδη ή θυρεοειδίτιδα εκ γιγαντιαίων (Giant ) κυττάρων. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να είναι ιογενούς αιτιολογίας ίσως ύστερα από μια λοίμωξη του ανώτερου αναπνευστικού συστήματος με κυριότερα αίτια τους ιούς Coxsakie και τους αδενοιους Οι ασθενείς βιώνουν μια περίοδο με πόνο στον λαιμό πυρετό και δυσφαγία σε συνδυασμό με συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού ως αποτέλεσμα της καταστροφής των θυρεοειδικων κυττάρων και της απελευθέρωσης μεγάλων ποσοτήτων θυρεοειδικών ορμονών στους περιφερικούς ιστούς . Στη συνεχεία εμφανίζουν συμπτώματα υποθυρεοειδισμού και ύστερα ακλουθεί η ανάπλαση του θυρεοειδικου ιστού με αποκατάσταση συνήθως της θυρεοειδικης λειτουργίας
Άλλες μορφές θυρεοειδίτιδας που μπορεί να προκαλέσουν την εμφάνιση όζων στον θυρεοειδή είναι η υποξεια λεμφοκυτταρική θυρεοειδίτιδα και η θυρεοειδίτιδα μετά τον τοκετό
Βρογχοκήλη
είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται για να περιγράψει κάνεις οποιαδήποτε διεύρυνση του θυρεοειδούς αδένα, η οποία μπορεί να προκληθεί είτε από έλλειψη ιωδίου είτε από άλλες αιτίες που προκαλούν διαταραχή της λειτουργίας του θυρεοειδούς αδένος με υπέρ ή υποπαραγωγή των ορμονών του και δημιουργία πολλαπλών διακριτών όζων σ’ αυτόν.
.Όζος θυρεοειδούς και καρκίνος.
Ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου θυρεοειδούς ή άλλων ενδοκρινικών καρκίνων , είναι ηλικίας κάτω των 30 ή άνω των 60 ετών , έχουν ιστορικό έκθεσης σε ακτινοβολία , ιδιαίτερα στο κεφάλι και το λαιμό, έχουν υψηλότερο κίνδυνο να είναι ένας όζος κακοήθης. Επίσης ένα όζος που είναι μεγάλος σκληρός η ,συμφύεται με τους πέριξ ιστούς , προκαλεί πόνο ή δυσφορία, έχει μεγαλύτερη πιθανότητα να είναι κακοήθης.
Επιπλοκές που σχετίζονται με όζους τους θυρεοειδούς:
Προβλήματα στην κατάποση ή την αναπνοή
Μεγάλοι όζοι ή αδένωμα η διόγκωση του θυρεοειδούς αδένος που περιέχει πολλαπλούς όζους μπορεί να επηρεάσει την κατάποση ή την αναπνοή
.Προβλήματα από αυξημένη παραγωγή θυρεοειδικών ορμονών.
Ένας όζος ή μια βρογχοκήλη που παράγει αυξημένες θυρεοειδικές ορμόνες , μπορεί να οδηγήσει σε υπερθυρεοειδισμό με αποτέλεσμα ακούσια απώλεια βάρους , μυϊκή αδυναμία , δυσανεξία στη ζέστη , ταχυκαρδία ή αρρυθμία, τρόμο χεριών, άγχος ή ευερεθιστότητα. Οι πιθανές επιπλοκές του υπερθυρεοειδισμού περιλαμβάνουν επίσης καρδιακές επιπλοκές οστεοπόρωση η και θυρεοετοξικη κρίση , μια ξαφνική και δυνητικά απειλητική για τη ζωή του ασθενούς κατάσταση. που απαιτεί άμεση ιατρική φροντίδα.
Προβλήματα που σχετίζονται με τον καρκίνο του θυρεοειδούς.
Εάν ένας όζος του θυρεοειδούς είναι καρκίνος , απαιτείται χειρουργική επέμβαση και στη συνεχεία ο ασθενής θα λαμβάνει εφ’ όρου ζωής θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης με ορμόνες του θυρεοειδούς. Οι περισσότεροι καρκίνοι του θυρεοειδούς εφ’ όσον ανευρεθούν νωρίς έχουν καλή πρόγνωση.
Διαγνωστικές εξετάσεις
Κατά την αξιολόγηση ενός όζου του θυρεοειδούς , ένας από τους κύριους στόχους είναι να αποκλειστεί η πιθανότητα καρκίνου και ένας δεύτερος να εκτιμηθεί η λειτουργία του αδένα
Οι δοκιμασίες περιλαμβάνουν
Φυσική εξετάσεις .
Θα αξιολογηθεί το μέγεθος η σύσταση η κινητικότητα ,η παρουσία τραχηλικών λεμφαδένων και το επώδυνο η όχι του όζου.
Αιματολογικά Τεστ για έλεγχο της λειτουργίας του θυρεοειδούς.
Αυτά περιλαμβάνουν τον προσδιορισμό στο αίμα των επίπεδων της θυροξίνης (Τ4) και τριιωδοθυρονίνης ( Τ3 ) , ορμονών που παράγονται από το θυρεοειδή αδένα , και της θυρεοειδοτρόπου ορμόνης ( TSH ) , η οποία παράγεται από την υπόφυση και των θυρεοειδικών αυτοαντισωμάτων.
Αυξημένα επίπεδα θυρεοειδικών ορμονών υποδηλώνουν συνήθως υπερθυρεοειδισμό ενώ χαμηλά επίπεδα υποθυρεοειδισμό.
Υπερηχογράφημα Θυρεοειδούς
Μ’ αυτή την απεικονιστική εξέταση λαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με το σχήμα, το μέγεθος, την αιμάτωση του όζου, την πιθανή παρουσία ύποπτων λεμφαδένων στον τράχηλο, ενώ γίνεται και διάκριση αυτών σε κυστικούς η συμπαγείς. Παράλληλα χρησιμοποιείται ως οδηγός για την εκτέλεση μιας παρακέντησης με λεπτή βελόνα βιοψίας
Παρακέντηση με λεπτή βελόνα ( FNA βιοψία) του όζου .
Η FNA βιοψία και η κυτταρολογική μελέτη του ληφθέντος υλικού βοηθά στη διάκριση των όζων του θυρεοειδούς σε καλοήθεις και κακοήθεις.
Σπινθηρογράφημα θυρεοειδούς.
Το σπινθηρογράφημα του θυρεοειδούς με χρήση ραδιενεργού Ι 131 η Tc99mχρησιμοποιείται σήμερα σε ειδικές μόνο περιπτώσεις για να βοηθήσει στην αξιολόγηση του όζου .
Όζοι που προσλαμβάνουν το ραδιοφάρμακο περισσότερο από τον φυσιολογικό ιστό του θυρεοειδούς, χαρακτηρίζονται ως θερμοί όζοι και σχεδόν πάντα είναι καλοήθεις ενώ όζοι που δεν το προσλαμβάνουν , χαρακτηρίζονται ως ψυχροί όζοι.
Το μειονέκτημα του σπινθηρογραφήματος του θυρεοειδούς είναι ότι, δεν μπορεί να διακρίνει τους καλοήθεις από τους κακοήθεις ψυχρούς όζους
Θεραπευτική αντιμετώπιση των θυρεοειδικών όζων
Εάν ένας όζος του θυρεοειδούς δεν είναι καρκίνος , υπάρχουν διάφορες θεραπευτικές επιλογές.
1ον Προσεκτική αναμονή .
Εάν μια βιοψία δείχνει ότι έχουμε έναν καλοήθη όζο στον θυρεοειδή αδένα , μπορεί να προτείνει κανείς την απλή παρακολουθουμένη της κατάστασής του ασθενούς. Αυτό πρακτικά , σημαίνει ότι σε τακτά χρονικά διαστήματα θα έχουμε μια φυσική εξέταση και έλεγχο της λειτουργίας του θυρεοειδούς. Ενώ είναι επίσης πιθανό να προχωρήσουμε και σε μια νέα παρακέντηση ιδιαίτερα αν ο όζος έχει αυξητική τάση.
Εάν ένας καλοήθης όζος του θυρεοειδούς παραμένει αμετάβλητος , ίσως να μη χρειαστεί άλλου είδους θεραπεία πέρα από προσεκτική παρακολούθηση .
2ον Θεραπεία καταστολής με χορήγηση θυρεοειδικών ορμονών.
Αυτή περιλαμβάνει τη χορήγηση της λεβοθυροξίνης, μια συνθετική μορφή θυροξίνης. Η ιδέα είναι ότι η χορήγηση πρόσθετων ορμονών του θυρεοειδούς θα σηματοδοτήσει την υπόφυση για να παράγει λιγότερο TSH , δηλαδή της ορμόνης που διεγείρει την ανάπτυξη του θυρεοειδικού ιστού .
Αν και αυτό ακούγεται καλό στη θεωρία , σήμερα η θεραπεία με λεβοθυροξίνη των καλοήθων όζων του θυρεοειδούς , είναι ένα θέμα που τίθεται σε αμφισβήτηση .
3ον Χειρουργική θεραπεία.
Περιστασιακά , ένας όζος που είναι σαφώς καλοήθης μπορεί να απαιτήσει χειρουργική επέμβαση , ειδικά αν είναι τόσο μεγάλος ώστε να καθιστά δύσκολη την αναπνοή η την κατάποση. Η χειρουργική επέμβαση, θεωρείται επίσης ως η καλύτερη θεραπευτική επιλογή για τα άτομα με μεγάλη πολυοζώδη βρογχοκήλη , ιδιαίτερα όταν η βρογχοκήλη ασκεί πίεση στους αεραγωγούς, τον οισοφάγο ή τα αιμοφόρα αγγεία . Όζοι που έχουν διαγνωστεί ύποπτοι από μια βιοψία πρέπει επίσης να αντιμετωπίζονται χειρουργικά.
Θεραπεία καλοήθων όζων που προκαλούν Υπερθυρεοειδισμό
Ένας όζος του θυρεοειδούς που παράγει αυξημένες ποσότητες θυρεοειδικών ορμονών και προκαλεί σημεία και συμπτώματα υπερθυρεοειδισμού αντιμετωπίζεται με :
- Αντιθυρεοειδικά φάρμακα.
- Χορήγηση ραδιενεργού Ιωδίου
- Χειρουργικά
Η επιλογή της μιας η της άλλης θεραπευτικής μεθόδου θα πρέπει να είναι αποτέλεσμα προσεκτικής αξιολόγησης της κατάστασης του ασθενούς από τον εξειδικευμένο θεράποντα ενδοκρινολόγο.
Θεραπεία των κακοήθων όζων του θυρεοειδούς
Η θεραπεία ενός όζου του θυρεοειδούς που υποκρύπτει κακοήθεια είναι μόνο χειρουργική. Το είδος και η έκταση της χειρουργικής αφαίρεση θα αποφασιστεί από τον θεράποντα χειρουργό , επί του ανοικτού χειρουργικού πεδίου
Στην πλειοψηφία των περιπτώσεων η μέθοδος που εφαρμόζεται είναι η σχεδόν ολική θυρεοειδεκτομή
Οι κίνδυνοι από χειρουργική επέμβαση του θυρεοειδούς αν και σπανιες, περιλαμβάνουν, βλάβη του λαρυγγικού νεύρου που ελέγχει τις φωνητικές χορδές και βλάβη των παραθυρεοειδών αδένων, που βοηθούν στον έλεγχο των επιπέδων ασβεστίου στο αίμα
Μετά από θυρεοειδεκτομή και ανάλογα με τα ευρήματα που θα προκύψουν από την παθολογοανατομικη εξέταση , θα αποφασιστεί από τον θεράποντα ιατρό ,αν θα χρειαστεί και συμπληρωματική θεραπεία με χορήγηση ραδιενεργού Ιωδίου.
Μετά από θυρεοειδεκτομή , θα πρέπει ο ασθενής να παίρνει δια βίου θεραπεία με λεβοθυροξίνη .